Ziek versus gezond

Het moet een naam hebben, denk ik. Maar.. ik kan het niet vinden.

Zoals ik ook een nummer dat ik gehoord heb, ergens in de buurt van Kerst, Oud en Nieuw en misschien ook wel aan het begin van het nieuwe jaar, niet kan vinden. Dat lied ging (in de verte) over ziek versus gezond, omdat het over de dood gaat. Ergens in de tekst valt te horen dat dit onze laatste Kerst of Oud en Nieuw wel eens zou kunnen zijn, dus dat we vooral nu moeten genieten van al wat ons liefde en vreugde schenkt. En zo is het maar net, vind ik!

Zin om uit te weiden over mijn gezondheid heb ik niet. Dus… dit is waar ik de naam niet van kan vinden, maar waar ik wél van overtuigd ben:

 “Lichaam en geest zijn twee zijden van dezelfde medaille. Ze kunnen niet zonder elkaar functioneren. In ons dagelijkse denken brengen we echter constant een scheiding aan tussen lichaam en geest. Dit doet onze taal en de waarden waarop ons denken is gebaseerd. Dit gaat terug tot oude tijden.

In een poging de ons omringende wereld en vooral onszelf beter te begrijpen werden allerlei verklaringsmodellen bedacht. Sommige zijn achterhaald en sommige modellen zijn nogal hardnekkig. Eén ervan was en is dat er een scheiding bestaat tussen lichaam en geest. Even los van godsdienst en de mogelijkheid van een leven na de dood of een hemel of hel, in ons leven hier en nu zijn lichaam en geest verbonden, al is het dan soms aan een dun lijntje.

Daarom zegt de Chinese geneeskunde ook dat de geest en lichaam een continuüm vormen, die elkaar wederzijds beïnvloeden. Als de maag leeg voelt gaat er een sein omhoog en al heel snel kunnen we aan niets anders meer denken dan eten. Omgekeerd noemen we de reactie van het lichaam op wat we in onze bovenkamer bedenken emoties en deze hebben een bepaalde plaats, route en expressie in het lijf. Zo kun je angst voelen op de keel, in de maagregio en kan het ons totaal verlammen tot en met de darmen aan toe. Verdriet voel je vooral in de borstregio en maakt dat je slecht ademt, vooral als je je niet uit. Bij woede spannen bepaalde spieren zich aan zoals die van je nek en schouders en van je kaken. De emotie roept bepaalde min of meer vaste reactiepatronen op in het lichaam waarbij diverse weefsels en lichaamsfuncties betrokken zijn.

Dit alles heeft zoals alles in de natuur een functie. Emoties ontladen een opgebouwde spanning en geven jezelf en je omgeving een idee hoe je ervoor staat. Er is niets mis met emoties. Alles bepalend is hoe je er mee omgaat. Vooral het niet uiten, het geen uitdrukking geven aan de emotie kan op de langere duur lichaamsfuncties en weefsels storen. Uiteindelijk is inzicht in jezelf, hoe je lichaam/geest in elkaar zit van cruciaal belang.”

En, in het verlengde van bovenstaande ben ik ook hier van overtuigd:

“Nogal wat mensen hebben een rechtlijnig idee over ziekte en klachten. Ze zijn ziek als ze klachten hebben en vervolgens moeten ze daar weer zo snel mogelijk van af. Het is lastig, het hindert ze en het komt nooit uit en daarom beklagen ze zich.

Begrijpelijk en menselijk maar wel lastig en fundamenteel onjuist. Lastig omdat ze hun eigen genezing in de weg zitten en onjuist omdat ziekte en gezondheid geen rechtlijnige zaken zijn, maar eerder chaotisch en onvoorspelbaar.

Voordat we ons echt ziek voelen is er meestal een duister traject van lichte verstoringen die we niet opmerken. Het sluimert zogezegd in onze lichaam/geest. Als je wel opmerkzaam bent zul je merken dat je jezelf niet optimaal voelt. Je bent moe, je stoot tegen tafels en stoelen, je kan je niet concentreren, je bent snel kwaad of geïrriteerd en ga zo maar door. Kleine verstoringen dus. Want als je klachten hebt is er in ieder geval sprake van een verstoring in het normale functioneren van je lichaam/geest.

Wij mensen hebben net als alle andere levende wezens een ingebouwd regelmechanisme wat ons op de rails houdt. Zonder dat wij het merken wordt alles in onze lichaam/geest geregeld. Onze hartslag, onze bloeddruk, onze spierspanning en houding, onze ademhaling, onze bloedsuiker, onze hormoonspiegel... alles wordt in een flexibel evenwicht gehouden rond een instelwaarde. Zo is de instelwaarde van de bloeddruk gemiddeld 80-120 mm Hg. en onze lichaamstemperatuur ca. 37.0 graden Celsius. Dit is van enorm belang. Zonder zijn we reddeloos verloren en sterven. Logisch dus dat je altijd stiekem bezig bent je eigen unieke evenwicht te bewaren.

Dit lukt echter niet altijd zonder slag of stoot. Een simpel virusje, een beenbreuk, een moeilijk te accepteren tegenslag, een koudje en je bent uit je evenwicht. De lichaam/geest moet er de schouders onder zetten om de boel te repareren en weer in evenwicht te krijgen. Dit doet het geheel en al uit zichzelf zonder van boven opgelegd commando, maar uiteraard met vervelende ongemakken zoals pijn, stijfheid, koorts, zwelling, neerslachtigheid, moeheid en/of weerzin.

Juist deze zaken willen we niet en dus verzetten we ons ertegen. Zo belemmeren we ons herstel. Ik nodig niemand uit om elk ongemak uit te pluizen en overal aan mee te geven. Dat hoeft niet want meestal lost het onbewuste genezingsprincipe van je lichaam/geest dit op. Gaan klachten echter niet over, dan moeten er echter wat lampjes gaan branden in de cockpit. Luisteren we naar de signalen of duwen we door?

In de regel kunnen we een hoop hebben, maar er zijn grenzen aan ons herstelmechanisme. Bij sommige ernstige aangeboren of gecompliceerde ziektes werkt het lichaam/geest herstelprincipe niet volledig. Er is een defect wat niet kan worden verholpen, het defect is dan "ingebakken". Toch werkt het herstelprincipe dan wel. We zijn nooit helemaal ziek. Er blijven genoeg functies over die het leven waarborgen, echter met beperkingen en aanpassingen.

Het is dus helemaal niet zo erg als we eens wat ongemak hebben. Stijfheid, hoofdpijn, verkoudheden, griep, opgeblazen buiken, vermoeidheid, lichte diarree, voorbijgaande verstopping... Het zijn dingen die helaas bij het leven horen en zijn vaak niets anders dan pogingen om het evenwicht in ons weer te herstellen.

Lichte voorbijgaande klachten zijn dus niet iets om je druk over te maken. Iedereen mankeert in die zin wel wat. Het heeft ook weinig zin om je erover te beklagen. De dokter kan dan ook weinig doen behalve wat adviezen geven. De natuur in onszelf geneest, niet de dokter of therapeut. Wij creëren de juiste voorwaarden en meer niet. Een mooie overpeinzing.” *

Zo. De Storthoop heeft gesproken. **

*Tekst overgenomen van Rob Groen, fysiotherapeut en acupuncturist in Purmerend via www.innerned.org/inzichtinziekte2

**Een zinnetje uit televisieserie ‘De Freggels”